Tìm hiểu các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh gai đôi cột sống lưng để phát hiện bệnh sớm nhất. Giúp chữa trị hiệu quả hơn và ngăn ngừa các biến chứng của nó. Gai đôi cột sống không phải là bệnh lý mà là dị tật cột sống bẩm sinh hình thành từ khi bào thai còn trong bụng mẹ. Tuy không quá nguy hiểm nhưng bệnh gai cột sống có khả năng thúc đẩy các tổn thương ở cột sống nhanh hơn mức bình thường.

1. Gai đôi cột sống là bệnh gì?

Gai đôi cột sống có tên gọi theo tiếng latin là spina bifida, nghĩa là cột sống bị tách đôi. Gai đôi cột sống là dị tật khiếm khuyết xương cột sống bẩm sinh trong quá trình phát triển của phôi thai trong bụng mẹ do ống thần kinh và phần xương sống nằm phía trên của phần dây sống không đóng hoàn toàn.

Ống thần kinh bào thai là yếu tố để phát triển thành hệ thần kinh hoàn thiện về sau như hộp sọ, não bộ, tủy sống và xương cột sống. Ống thần kinh đã xuất hiện và phát triển từ rất sớm. Từ ngày thứ 18 của thai kỳ, ống thần kinh sẽ khép dần lại và cho đến ngày thứ 28 thì ống thần kinh sẽ khép lại hoàn toàn. Nếu có bất kỳ nguyên nhân nào tác động đến ống thần kinh và quá trình này đều có thể dẫn đến những dị tật bẩm sinh về ống thần kinh.

Ở bệnh gai đôi cột sống, do ống thần kinh không được đóng hoàn toàn và phần thân xương sống nằm phía trên của phần dây sống cũng không đóng hoàn toàn nên hai nửa cung sau của thân đốt đốt sống không được hàn kín lại để bảo vệ tủy sống.

Có 3 loại gai đôi cột sống, bao gồm:

• Gai đôi cột sống ẩn: là gai đôi cột sống thể nhẹ và phổ biến nhất, chiếm khoảng 10-20% dân số; do chỉ có phần thân xương không bị đóng kín, lỗ cột sống nhỏ nên dây sống cũng không trồi ra nên ít khi gây dị tật hay đau nhức.
• Gai đôi cột sống có nang: bao gồm các nhóm khuyết tật mà tủy sống được đánh dấu bởi các dị dạng của xương, hoặc màng não; ít hoặc không có triệu chứng cụ thể, trừ những trường hợp có dị tật có thể gây tê liệt hoặc làm rối loạn chức năng của đường ruột và đường tiết niệu; làm mất chức năng của một phần cơ thể của người bệnh, cho dù có phẫu thuật cũng không thể cải thiện được chức năng của dây sống.
• Thoát vị màng não: dịch não tủy và màng não nhô qua lỗ đốt sống một cách bất thường, một số trường hợp thoát vị màng não có thể ít hoặc không có triệu chứng cụ thể nhưng một số khác lại gặp phải tình trạng tê liệt hoàn toàn ở bàng quang và rối loạn chức năng đường ruột.

2. Triệu chứng của bệnh gai đôi cột sống lưng

Vị trí gai đôi cột sống thường gặp là ở vùng thắt lưng (đốt sống thắt lưng L5) và vùng xương cùng (đốt xương cùng S1). Có thể phát hiện bệnh gai đôi cột sống bẩm sinh qua hình ảnh khe hở trên cột sống được thể hiện trên phim X-quang.

Các dấu hiệu gai đôi cột sống bao gồm:

• Đau ở vùng thắt lưng đối với gai đôi cột sống L5 hoặc đau ở thắt lưng cùng với gai đôi cột sống S1. Nếu dùng tay ấn vào vị trí đốt sống này thì càng thấy đau tăng lên.
• Hạn chế vận động cột sống, đau tay và đau nhức lan xuống chân.
• Cơ cạnh cột sống thắt lưng bị co cứng và phát triển ra hai bên đều nhau nên bệnh nhân có thể bị mất đường cong sinh lý (chiếm tỉ lệ 10%).
• Một số bệnh nhân bị chèn ép rễ dây thần kinh hông to và gây đau lan theo dây thần kinh này nhưng không thường xuyên hay dữ dội, các rối loạn vận động, rối loạn dinh dưỡng rối loạn cảm giác và phản xạ cũng ít gặp.

Tùy thuộc vào loại gai đôi cột sống mà người bệnh có thể ít hoặc không xuất hiện các triệu chứng gai đôi cột sống cụ thể. Với loại nhẹ, gai đôi cột sống ẩn thì người bệnh ít xuất hiện triệu chứng đau nhức. Tuy nhiên, với 2 loại còn lại, ít nhiều trường hợp người bệnh có thể bị tê liệt, mất cảm giác hoặc không kiểm soát được đường ruột và bàng quang, cột sống bị cong vẹo. Một số người có triệu chứng thần kinh ở chân và bàng quang do dây sống bị kẹt dưới cột sống bị hở trong quá trình phát triển của cột sống.

Khi trẻ em có dấu hiệu bị gai đôi cột sống, cảm giác bất thường và tê liệt có thể dẫn đến nén tủy sống khiến trẻ bị nghẹt thở, khó khi bú, nuốt, thở; giảm chức năng phái trên cánh tay. Một số trẻ sơ sinh mắc bệnh này còn có nguy cơ bị viêm màng não, nhiễm trùng màng não rất cao, đe dọa đến tính mạng của trẻ. Do đó, khi thấy có những biểu hiện bất thường, ba mẹ cần sớm mang bé đi thăm khám.

Nhiều người bị gai đôi kín không xuất hiện triệu chứng gì bất thường cho đến khi trưởng thành. Khi đó, gai đôi cột sống có thể gây đau cột sống mạn tính, thỉnh thoảng bị đau cấp tính, không đi bộ được lâu.

Một số nghiên cứu cũng nhận thấy, gai đôi cột sống có thể tác động và thúc đẩy các bệnh lý về cột sống như đau lưng, đau cột sống hoặc thoát vị đĩa đệm. Tuy nhiên, nó không chiếm tỉ lệ tuyệt đối.

Bạn nên xem:

• Chữa gai cột sống bằng lá lốt như thế nào hiệu quả ?
• Cách điều trị bệnh gai đôi cột sống phổ biến nhất hiện nay
• Kinh nghiệm chữa trị bệnh thoái hóa cột sống thắt lưng