Thoái hóa đa khớp là do tình trạng thoái hóa diễn ra ở nhiều vị trí khớp khác nhau. Phổ biến nhất là các khớp vận động thường xuyên và chịu nhiều trọng tải như khớp gối, khớp háng, cột sống, khớp vai, khớp bàn tay, khớp cổ chân… Nguyên nhân gây bệnh thoái hóa đa khớp là do sự tổng hợp của nhiều yếu tố, bao gồm tình trạng lão hóa, sang chấn, di truyền, bệnh lý, thừa cân, tính chất công việc… gây tổn hại đến khớp.

Tìm hiểu về chứng thoái hóa đa khớp

Thoái hóa đa khớp là bệnh gì?

Thoái hóa đa khớp là tình trạng các mô khớp và sụn khớp bị lão hóa, trở nên thô ráp, khô và sần sùi. Sụn khớp bị ăn mòn dần và suy giảm chất dịch khớp bôi trơn khiến các đầu xương dưới sụn mất lớp bảo vệ và bị tổn thương. Khi vận động khớp, các đầu xương sẽ ma sát với nhau gây đau đớn và hạn chế vận động. Sở dĩ bệnh được gọi là thoái hóa đa khớp là do tình trạng thoái hóa diễn ra ở nhiều vị trí khớp khác nhau. Phổ biến nhất là các khớp vận động thường xuyên và chịu nhiều trọng tải như khớp gối, khớp háng, cột sống, khớp vai, khớp bàn tay, khớp cổ chân…

Thoái hóa đa khớp là bệnh gì?

Nguyên nhân gây bệnh thoái hóa đa khớp

Nguyên nhân gây bệnh thoái hóa đa khớp là do sự tổng hợp của nhiều yếu tố, bao gồm tình trạng lão hóa, sang chấn, di truyền, bệnh lý, thừa cân, tính chất công việc… gây tổn hại đến khớp. Người ta phân loại chúng thành hai nhóm nguyên nhân chính sau đây:

1- Nguyên nhân gây thoái hóa đa khớp nguyên phát

• Tuổi tác cao:

Thoái hóa đa khớp nguyên phát thường gặp chủ yếu ở người lớn tuổi. Khi tuổi tác càng tăng lên thì quá trình lão hóa cơ thể càng diễn ra mạnh mẽ, bao gồm cả hệ xương khớp. Quá trình tái tạo và phân hủy tế bào sụn khớp bị mất cân bằng khiến sụn bị mài mòn theo thời gian.

• Yếu tố di truyền:

Nếu người bệnh có tiền sử gia đình có người mắc bệnh thoái hóa đa khớp hoặc có dị tật xương khớp bẩm sinh thì nguy cơ mắc bệnh này cũng cao hơn những người khác do nó thúc đẩy quá trình lão hóa diễn ra nhanh.

Thoái hóa đa khớp nguyên phát thường gặp ở người lớn tuổi

2- Nguyên nhân gây thoái hóa đa khớp thứ phát

• Chấn thương:

Người có tiền sử chấn thương mạnh ở các khớp do té ngã, va đập; tai nạn trong khi lao động, chơi thể thao hoặc tai nạn giao thông thì cấu trúc xương khớp cũng bị ảnh hưởng và dẫn đến thoái hóa khớp nhanh hơn.

• Bệnh lý:

Sau khi mắc một số bệnh lý xương khớp như viêm khớp dạng thấp, viêm khớp do nhiễm trùng (do vi khuẩn lao, vi khuẩn lậu, vi khuẩn mycoplasma…), nhiều người thường có nguy cơ bị thoái hóa đa khớp nhanh hơn.

• Tính chất công việc: 

Những người thường xuyên lao động nặng, làm việc quá sức; khuân vác, kéo, đẩy vật nặng; đứng hoặc ngồi làm việc thường xuyên, không đúng tư thế… khiến cột sống và các khớp bị quá tải dẫn đến thoái hóa.

Lao động nặng dễ bị thoái hóa đa khớp

• Thừa cân:

Trong lượng cơ thể quá lớn, thừa cân hoặc bị béo phì khiến khớp háng, khớp gối, khớp cổ chân và bàn chân phải chịu lực nâng đỡ toàn bộ cơ thể trong một thời gian dài và liên tục. Tình trạng này tiếp diễn sẽ gây quá tải và gây đau khớp, thoái hóa đa khớp.

• Các yếu tố khác:

Chế độ dinh dưỡng, lối sống, môi trường sống, sự thay đổi nội tiết tố, tình trạng loãng xương… là những yếu tố góp phần tác động đến sự hình thành bệnh thoái hóa đa khớp.

Triệu chứng của bệnh thoái hóa đa khớp

Triệu chứng chủ yếu của bệnh thoái hóa đa khớp là đau và hạn chế vận động. Ở từng vị trí khớp bị thoái hóa sẽ có các biểu hiện sau đây:

• Khớp háng

Thoái hóa ở khớp háng

Thoái hóa có thể xuất hiện ở một hoặc cả hai bên khớp háng. Bệnh nhân bị thoái hóa khớp háng thường cảm thấy đau sâu ở bẹn hoặc bên cạnh, phía trước đùi, sau mông và lan xuống đùi, theo đường đi của dây thần kinh tọa.

• Khớp gối

Bệnh nhân bị đau ở phía trước và bên cạnh đầu gối. Thoái hóa khiến khớp bị suy yếu và khó chịu được sức nặng cơ thể, khó giữ vững khi vận động. Leo lên xuống cấu thang hoặc ngồi xổm và đứng dậy khó khăn kèm theo tê chân, biến dạng khớp gối.

• Khớp vai

Thoái hóa khớp vai gây đau và hạn chế khi thực hiện động tác đưa tay ra trước, sau và quay tay. Khó khăn khi thực hiện một số động tác sinh hoạt như chải đầu, gãi lưng.

• Cột sống cổ

Cột sống cổ bị thoái hóa gây đau mỏi vùng cổ gáy, có thể lan đến cánh tay ở bên có dây thần kinh bị ảnh hưởng hoặc cả hai cánh tay. Kèm theo cứng cổ, khó cử động cổ, đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, ù tai, mệt mỏi…

• Cột sống thắt lưng

Người bệnh thường xuyên cảm thấy đau âm ỉ ở thắt lưng. Đa tăng khi hoạt động đi đứng, làm việc nặng. Đau có thể lan dọc theo đường đi của dây thần kinh tọa xuống đến tạn ngón chân, gây tê yếu liệt và hạn chế vận động chân.

Thoái hóa cột sống lưng gây đau âm ỉ ở thắt lưng

• Bàn tay, ngón tay

Bệnh nhân đau ở vùng gốc của ngón cái và các khớp ngón tay gây hạn chế vận động. Sau này có thể xuất hiện các nốt cứng như cục bướu nhỏ ở các khớp hoặc điểm cuối của đốt ngón tay, gây biến dạng khớp ngón tay.

• Gót chân, bàn chân

Bệnh nhân bị đau thốn gót chân vào buổi sáng, khi bước chân xuống giường để đi lại. Sau đó, cơn đau giảm bớt nhưng nếu đi lại nhiều sẽ đau tái phát. Bàn chân bị thoái hóa gây cứng khớp và hạn chế vận động.

Điều trị bệnh thoái hóa đa khớp

Việc điều trị bệnh thoái hóa đa khớp cũng giống như điều trị thoái hóa khớp ở từng khớp riêng biệt. Mục đích điều trị là giảm đau và duy trì chức năng vận động của các khớp, làm chậm quá trình thoái hóa và ngăn ngừa biến chứng. Các phương pháp điều trị thoái hóa đa khớp bao gồm:

• Dùng thuốc: Các thuốc giảm đau, kháng viêm, giãn cơ
• Vật lý liệu pháp: Chườm nóng, chiếu đèn hồng ngoại, sóng ngắn, siêu âm, xung điện…
• Tập vận động: Thực hiện các bài tập vận động để tăng cường độ linh hoạt và dẻo dai của khớp, cải thiện tình trạng cứng khớp.
• Điều chỉnh lối sống: Kiểm soát sân nặng, chế độ ăn uống và sinh hoạt, luyện tập phù hợp.
• Phẫu thuật: Tiến hành trong trường hợp các phương pháp điều trị trên đây không mang đến hiệu quả.

Để ngăn chặn các biến chứng của bệnh thoái hóa đa khớp, bệnh nhân nên đi khám sớm và điều trị kịp thời. Trong quá trình điều trị, người bệnh cần tuân thủ và phối hợp với bác sĩ để việc điều trị bệnh thoái hóa đa khớp đạt kết quả tốt nhất.