Có nhiều cách phân loại thoái hóa khớp gối như phân loại thoái hóa khớp gối theo nguyên nhân, triệu chứng hoặc theo độ tổn thương sụn khớp. Để phân loại thoái hóa khớp gối theo giai đoạn, người ta chia quá trình phát triển của thoái hóa khớp gối thành 4 giai đoạn dựa theo tiêu chuẩn chẩn đoán thoái hoá khớp của Kellgren và Lawrence.

Thoái hóa khớp gối là một trong những bệnh lý thường gặp ở khớp gối, xảy ra ở người cao tuổi, đăc biệt là nữ giới. Tổn thương chính trong thoái hóa khớp gối là tổn thương do thoái hóa sụn khớp gối biểu hiện bởi tình trạng mòn và bong nứt lớp sụn. Lớp sụn khớp bị bào mòn sẽ để lộ xương dưới sụn, khi vận động khớp gối, hai đầu xương sẽ cọ xát vào nhau và kích thích dây thần kinh gây đau. Ngoài tổn thương ở sụn khớp và các biến đổi ở bề mặt khớp còn bao gồm sự viêm dày của bao hoạt dịch khớp gối, sự hình thành gai xương ở rìa khớp gối gây ra những cơn đau mạn tính và cuối cùng là sự biến dạng khớp gây ảnh hưởng đến chức năng vận động khớp gối.

Phân loại các giai đoạn thoái hóa khớp gối

Có nhiều cách phân loại thoái hóa khớp gối như phân loại thoái hóa khớp gối theo nguyên nhân, triệu chứng hoặc theo độ tổn thương sụn khớp. Ở đây, để phân loại các giai đoạn thoái hóa khớp gối, cần dựa vào phim X- quang theo tiêu chuẩn chẩn đoán thoái hoá khớp của Kellgren và Lawrence như sau:

Giai đoạn 1: Thoái hóa khớp gối độ 1

Hình ảnh của khớp gối trên phim X-quang: Khe khớp gần như bình thường, có thể có gai xương nhỏ.

Ở giai đoạn đầu tiên, khớp gối chưa có dấu hiệu bất thường cho thấy bị thoái hóa khớp gối. Bệnh nhân đi lại bình thường, chưa trải qua cơn đau khớp hoặc có thể chỉ đau khớp gối khi đứng lên ngồi xuống, ngồi xổm, lên xuống cầu thang. Khớp gối cũng không bị sưng và không biến dạng. Nếu chụp thêm MRI có thể thấy khớp gối gần như bình thường.

⇒ Người bệnh cần chú ý điều gì:

Trong giai đoạn này, nếu có nghi ngờ hoặc phát hiện nguy cơ thoái hóa khớp gối sớm thì bệnh nhân nên bổ sung thêm các sản phẩm bồi bổ sụn khớp, tăng chất nhờn cho khớp gối như Glucosamine, Chondroitin, Collagen type II, thực phẩm giàu omega-3… Đồng thời, chú ý vấn đề dinh dưỡng và luyện tập thể dục hàng ngày để nâng cao sức khỏe và làm chậm quá trình thoái hóa khớp. (Xem thêm: Các thực phẩm nên ăn khi bị thoái hóa khớp gối)

Giai đoạn 2: Thoái hóa khớp gối độ 2

Hình ảnh của khớp gối trên phim X-quang: Khe khớp hẹp nhẹ, có gai xương nhỏ.

Giai đoạn 2 vẫn được xem là giai đoạn tiến triển nhẹ, xem trên phim X-quang có thể thấy kích thước bề mặt sụn khớp vẫn chưa bị thay đổi nhiều. Bao hoạt dịch khớp vẫn hoạt động bình thường, cung cấp đủ dịch khớp để nuôi dưỡng sụn và bôi trơn ổ khớp, giúp các đầu xương hoạt động được trơn tru. Mặc dù vậy, bệnh nhân vẫn có thể xuất hiện một số triệu chứng như đau mỏi ở khớp gối sau khi vận động nhiều hoặc khi làm việc quá sức, làm việc sai tư thế; cứng khớp khi trời lạnh hoặc do ít vận động khớp.

⇒ Người bệnh cần chú ý điều gì:

Ở giai đoạn 2, bệnh nhân cần phải hết sức thận trọng trong quá trình sinh hoạt và lao động để tránh những tác động xấu lên khớp thúc đẩy quá trình thoái hóa khớp. Người bệnh cần xây dựng cho mình lối sống khoa học: ăn uống phù hợp; kiểm soát cân nặng tránh để tránh thừa cân; hạn chế các tư thế xấu trong sinh hoạt như ngồi xổm, quỳ lạy; tập các bài thể dục thể dục nhẹ nhàng hoặc tham gia các môn có lợi (bơi lội, tập yoga, thái cực quyền) để tăng cường sức khỏe cơ xương khớp. Người nhà nên xem thêm bài viết Hướng dẫn chăm sóc người bệnh thoái hóa khớp gối đúng cách để chăm sóc tốt cho bệnh nhân.

Giai đoạn 3: Thoái hóa khớp gối độ 3

Hình ảnh của khớp gối trên phim X-quang: Khe khớp hẹp rõ, nhiều gai xương kích thước vừa, đặc xương dưới sụn, đầu xương có thể bị biến dạng.

Thoái hóa khớp gối tiến triển đến giai đoạn 3 thì bệnh nhân sẽ càng cảm nhận rõ những cơn đau tại khớp gối. Các lớp sụn khớp bao bọc các đầu xương bị bào mòn nhiều và khoảng không gian giữa các đầu xương bị thu hẹp thấy rõ. Khả năng đi bộ của người bệnh giảm, đi, đứng, ngồi xổm, lên xuống cầu thang cũng thấy đau. Tình trạng cứng khớp vào buổi sáng cũng xảy ra thường xuyên hơn kèm theo các đợt viêm khớp gối (sưng, đau, tràn dịch) hoặc có biểu hiện vẹo khớp gối.

⇒ Người bệnh cần chú ý điều gì:

Vào giai đoạn này, bệnh nhân cần phải sử dụng các thuốc giảm đau, chống viêm không steroid, thuốc bôi tại chỗ hoặc tiêm corticoid nội khớp kết hợp phương pháp vật lý trị liệu cho người thoái hóa khớp gối để cải thiện các triệu chứng của bệnh này. Người bệnh chú ý không tự ý dùng thuốc mà phải tuân theo chỉ định của bác sĩ điều trị. Bên cạnh đó, chế độ ăn uống, sinh hoạt và vận động cũng phải được điều chỉnh cho phù hợp với thể trạng người bệnh lúc này.

Giai đoạn 4: Thoái hóa khớp gối độ 4

Hình ảnh của khớp gối trên phim X-quang: Khe khớp hẹp nhiều, gai xương có kích thước lớn, đặc xương dưới sụn, đầu xương biến dạng rõ.

Thoái hóa khớp gối đã bước vào giai đoạn nặng, sụn khớp bị bào mòn và bong tróc gần như hoàn toàn để lộ đầu xương rõ rệt. Khoảng không gian chung giữa hai đầu xương thu hẹp đáng kể, gai xương ngày càng lớn, chất nhờn bôi trơn khớp giảm nên gây ra hiện tượng ma sát giữa hai đầu xương, gây đau nhức nghiêm trọng. Người bệnh xuất hiện một loạt các triệu chứng đau nhức liên tục, cứng khớp, khó vận động khớp, khó đi lại… ảnh hưởng đến sinh hoạt. Theo thời gian, thoái hóa khớp gối có thể gây biến dạng khớp hoàn toàn, gây lệch trục khớp…

⇒ Người bệnh cần chú ý điều gì:

Thoái hóa khớp gối giai đoạn 4 cần phải được điều trị tích cực bằng phương pháp nội khoa để tránh các biến chứng như hẹp khe khớp, biến dạng khớp, mất khả năng vận động khớp… Tuy nhiên, nếu điều trị nội khoa không đáp ứng có thể phải tiến hành điều trị ngoại khoa (nội soi khớp gối, đục xương chỉnh trục khớp, phẫu thuật thay khớp gối). Bệnh nhân nên cân nhắc kỹ có nên lựa chọn thay khớp nhân tạo hay không và nên tuân thủ các yêu cầu của chuyên gia, bác sĩ trong quá trình điều trị để giúp phục hồi khớp gối hiệu quả và tránh biến chứng, tái phát bệnh.

BẠN CÓ THỂ TÌM HIỂU THÊM VỀ BỆNH THOÁI HÓA KHỚP GỐI TẠI ĐÂY:

• Cách chữa thoái hóa khớp gối tận gốc
• Phương pháp tiêm chất nhờn điều trị thoái hóa khớp gối